Mimarlar Odası Bodrum Temsilciliği’nin destekleri ile Colorado Üniversitesi Planlama ve Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Yardımcı Doçent Korkut Onaran ve beraberindeki ABD’li öğrencilerin, Bodrum 2016 Yaz Okulu kapsamında geliştirdikleri, Bodrum Planlama Önerilerini içeren “ÇİFTLİKTEN PLAJA” adlı sunum BODTO toplantı salonunda, Bodrum Mimarlar Odası Başkanı Cevat Kalfa, CHP Bodrum İlçe Başkanı Recai Seymen, Kent Konseyi Başkanı Hamdi Topçuoğlu, Bodrum Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürü Gamze Esedoğlu, TURSAB Bölgesel Yürütme Kurulu Başkanı Sevinç Gökbel’in yanı sıra mimarlar, mühendisler, turizmciler, çevreciler ve konuya ilgi duyan vatandaşların yoğun katılımıyla gerçekleşti.

Bodrum’da sürdürülebilir turizm planlamasına dair öneriler geliştirme çalışmalarına 1999 da başlayarak farklı öğrencilerle her yaz Bodrum ve yakın çevresini çalışma alanı olarak seçtiklerini belirten Korkut Onaran hazırladıkları projeyi öğrencileriyle birlikte Bodrumlulara şöyle anlattı:

“Bizim dersimizin amacı sürdürülebilir turizm planlaması, yerel ekonominin çeşitlendirilmesi, çevrenin korunması için program geliştirmek. Bu çerçevede Çiftlikten Plaja diye adlandırdığımız bir model geliştirdik. Belli turizm tipleri kıra ya da kıyıya konmakta; eko turizm dendiği zaman kır düşünülüyor, plaj dendiği zaman da kıyı. Biz bu iki turizm alanının birbirini desteklediğini destekleyebileceğini düşünüyoruz. Etkinlik planlaması ve pazarlama yöntemleriyle birlikte bu modeli Bodrum’a nasıl getirebiliriz sorusu üzerine çalıştık.

Turizm yaparken değerlerimizi unutmamamız gerekiyor. Bodrum’da denizin berraklığı, kıyının doğal güzelliği, renkler bizi etkiledi. Gece hayatının yanında kültür sanat hayatı da var ve en önemlisi toplumsal hayatın sokakta ve diğer alanlarda çok canlı ve çeşitli olması. Kıyıyla ilgili bazı tehlikelerin olduğunu da gördük. Plaj turizminin çok baskın ve mevsimsel olması gibi. Başka sektörlerden destek olmayınca büyük bir ekonomik problem başlayabiliyor. Gözlemlediğimiz bir diğer unsur ise aynılık. Kentte mimari de dahil her yer ve her şey aynılaşıyor. Ayrıca hızlı bir kentselleşme görüyoruz. Kırsal alanlardan göçlerin olduğu çok açık. Çiftlikten plaja modelinin bazı değerleri var onları misafir perverlik, sağlıklı yaşam, çeşitlilik başlığı altında topladık. Bu tür turizmde hasat önemli ama daha önemlisi hasattan elde edileni değerlendirmek ve bu sayede deneyim için ziyaretçi çekmek. Karşılıklı destek ortamını sağlayabilecek etkinlikleri öbekleştirmeyi doğru bulduk. Sağlıklı yaşamı öne çıkaran etkinliklerin amaca uygun olduğunu düşündüğümüzde de örneğin meze ve caz festivali dedik. Hem müzik, hem çiftlik, hem de yemek kültürünü harmanladık. Renk şenliği etkinliğinde müzik, resim ve üründeki renkleri onurlandırmak. Ayrıca mevsimselliğin ötesine geçmek için yani kış turizmine yönelik sonbahar yürüyüş etkinliği düşündük.

Bodrum ilçesi gibi geniş bir alanı anlamak için keşif çalışması yaptık. Turizmle ilgili etkinliklerin mekansal dağılımını sıralarsak kıyıda 2. konut siteleri ve oteller bulunmakta hemen üstünde ana yolda ticaret yoğunlaşması bunun ardında bahçeler ve en yukarıda da orman. Bu coğrafi kullanım kesitini ilişkilendirme konusunu değerlendirdik.

Önerdiğimiz modelin uygulanabilmesi için bir kuruluş olması gerekli biz buna “Çiftlikten Plaja” kuruluşu dedik. Bunu Bodrum’da kim oluşturacak onu siz davetlilere soruyoruz. Kent konseyi olabilir, Belediyeler, kooperatifler ya da STK’lar olabilir. Fakat böyle bir kuruluş olmadıkça böyle bir model hayata geçemez. Buna mevcut kooperatifler, işyerleri, çiftlikler üye olabilir. İlk işlerden biri bilinçlendirmek, bilgilendirmek için üyelerin ürünlerinde etiketleme, üye işletmelere yönlendirme bayrakları kullanmak olabilir. İşletmenin önünde bayrak var ise “Çiftlikten Plaja” programına katılmış olduğu işaret edilmiş olur. Bilgi bankosu ve kiosklarla bölge ziyaretçileri interaktif olarak bilgilendirilebilir. Tüketici destekli tarım anlayışı yerleştiğinde üye olduğunuz kurumdan size ürün yollanması üreticiye pazar garantisi size de sağlıklı ürün sağlar.

Yüksek Duvarlar Örerek Turizm Yapamazsınız

Kentsel gereksinimler konusunda ise öncelikle yeni nazım planda yer verilen Eko- turizm alanlarından bahsedeceğiz. Bunların içeriği sonrada bu lekeler içinde nasıl yapılaşırız, kıyı ile bahçeleri nasıl ilişkilendiririz ona bakacağız.

Bugünkü plana baktığımızda eko turizm lekeleri sevindiriyor. Gönül isterdi ki daha çok ve kıyılarda kullanılsın. Mevcut nazım imar planında eko turizm lekelerine izin verilen kullanımlar oteller, pansiyonlar, günü birlik tesisler, konutlar, sağlık kuruluşları, spor tesisleri. Yapılaşma yoğunluğu olarak %10 emsal verilmiş. Minimum parsel 5 bin metrekare, en fazla yükseklik 6.5 metre, kurallar bunlar. Lekelerde ne eksik diye sormadan önce biz ne isteriz dedik sosyal hayatı barındıran yolların ve bahçelerin korunmasını sonra da kıyılara bağlanmasını düşündük.

Bitez’de bahçelerden çektiğimiz fotoğraflarda dikenli telli yüksek bahçe duvarlı evlerin olduğunu gördük. Buraya gelen turistte istenmiyoruz hissi oluşturuyor ve neden yürüyorum bu yolda istenmiyorsam neden geliyorum sorusu soruyor kendine. Bu yere gelmesi için cazibesinin olması gerekir çünkü. Yüksek duvarlar örerek turizm yapamazsınız.

Aile Çiftliklerine Önem Verilmeli

Bahçe oteli, bahçe dükkanı, bahçe restorantı yapılmalı. Küçük yapıları öngörerek emsal %10 olsun ama binaların taban alanlarını kısıtlayalım birden fazla binaya izin verelim. Dükkanınki başka evinki başka olsun. Gördüğümüz diğer bir unsur yöresel binaların hep yola yakın olmasının bahçelerin korunmasını sağladığı. Bahçenin ortasına bina yaptığınızda bahçe elden gidiyor. Korumayı sağlamak için bir yapılaşma bölgesi tanımlamayı düşündük. Yoldan 18 metre ötesinde bina yapılmasın Ana binalar 18 metre içinde olsun ki hem yola yakın olsun hem de yolda bir yaşam başlasın. Yola yaklaşmak yolun kenarına duvar oluşturmak anlamına da gelmesin. Eski dokuda kimi bina hemen yola bitişik, kimi çekme yapmış. Bunu sağlayabilmek için parsel cephesinin sadece %30 nda sıfır çekme, öteki %30 nda 5m., kalanında 8m. gibi böylece küçük avlular da oluşsun.

Bodrum Nazım Planında turizm alanında kirlilik yapılamaz diye hüküm var fakat nasıl olacak? Belli bir etkinlikle birlikte etkiler de başlıyor. Bunun önlemini baştan almak lazım. Suyun toprağın kirlenmesine yol açmamak gibi. Önerilerimizden birisi de aile çiftliği. Gezdiğimiz çiftliklerde kimyasal ilaç yerine ısırgan otu şerbeti kullanıldığını gördük. Bu bizi çok etkiledi.

Nazım plandaki eko turizm lekeleri içinde bazı kuralların olması gerekli yani doğal gübre, doğal ilaçlama ve yerel tohum kullanılma zorunluluğu ve benzerlerini sağlayacak yaptırımlar olmalı.

Bahçelerde bir turizm başlangıcı düşünüyorsak paylaşılan bahçe bölgesinde yollar mutlaka yavaş yollar olmalı, öncelik yayada olmalı.

Sonuç olarak bir kaç adım var böylesi bir program için, biz dört adımda özetledik. Önce “Çiftlikten Plaja” kuruluşunu oluşturun. Sonra etkinlik planlamasına başlayın. Ürün Pazarlaması ile adımlar atın. Son olarak mekansal çözümlerin resmi planlara geçmesi ve uygulanmasında elinizden geleni yapın. Yeni belediye örgütlenmesi ve buna bağlı yeni planlamalara dair sizlerde bir karamsarlık olduğunu hissediyoruz. Bunun yanında belli fırsatlar da var ve bunları görmekte yarar var. Tabii bizim tüm bu programı önermemiz kolay asıl sizin işiniz zor bunları hayata nasıl geçireceksiniz, bu da sizlerin isteğine ve gücünüze bağlı” dedi.

Toplantı sunum sonrası soru cevap bölümünün ardından sona erdi.

(Kaynak: turizmgm.com)