31. Yaz Oyunları Brezilya’nın Rio kentinde 6 Ağustos2016 Cumartesi günü açılış merasimi ile birlikte başlıyor. Açılış gününe bir gün kala ülkemizde oyunları canlı olarak yayınlayacak televizyon kanalının kim olduğu belli olmadı.

1896 yılında başlayan Modern Olimpiyatlarda iletişim ve sponsor ilişkileri içinde büyük rakamların zikredildiği haberlere konu olmuştur. Tarihten derlediğim kısa bir turu sizlerin bilgisine sunmak istedim:

Olimpiyatlarda ilk ses kaydı 1932 Los Angeles’te gerçekleşti. NBC Radyosu gece geç vakit günün haberlerini yayınlarken olimpiyatlarda yapılmış canlı kayıtları da da yer vermekteydi. Bu yayınlar IOC tarafından endişe ile takip edilmekteydi. Canlı yayınlar yüzünden seyirci sayısının düşmesinden korkuluyordu.

Dört sene sonra Berlin’de olimpiyatlar televizyon ile tanıştı. Müsabakalarla ilgili 138 saatlik görüntü kaydedildi. Berlin ve 15 km çevresindeki kayıtlı kapalı devre televizyonlardan 162.228 kişiye ulaşıldı. Bu dünyada televizyon reytinginin kesin olarak sayılabildiği ilk ve tek yayın oldu. Kayıtlar üç kamerayla yapılmıştı, kameraların tanesi 200 kg ağırlığındaydı ve lensleri değiştirmek için dört kişi çalışıyordu. Sadece güneş ışığı olduğu zamanlarda kayıt yapılabilmişti.    

1948 Londra Olimpiyatlarında ilk kez televizyondan evlere naklen yayın gerçekleşti. O tarihte İngiltere'de 80.000 TV olduğu tahmin ediliyordu. Yayınların sınırı Londra çevresinde en çok 80 km yarıçapında idi.  BBC yayın hakkını alabilmek için küçük bir ödeme yapmayı kabul etmişti ancak bilet satışlarından para kazanılınca IOC televizyon yayın hakkı için BBC’nin verdiği çeki bozdurmadı ama televizyonda yayın hakkı için para ödeme prensibi başlamış oldu.

1952 ve 1956 Yaz Olimpiyatları için televizyon yayın haklarına kimse para ödemeye yanaşmadı. 1956 Kış Olimpiyatı İtalya – Cortina’da düzenlendi ve yayın kameraları tarihte ilk kez bir Kış Olimpiyatını çektiler.  İlk yayınlarda acemilikler yaşandı ve Olimpiya Meşalesini yakmaya doğru giden buz patencisi Guido Caroli pistteki televizyon kablolarına takılarak düştü ama meşale sönmedi. Bu arada IOC başkanı Avery Brundage “olimpiyatlar 60 yıldır televizyon olmadan gayet güzel yapıldı, televizyon olmadan bir 60 sene daha gider” demişti. 

1960 Roma Olimpiyatlarında İlk defa Olimpiyat Oyunları birçok televizyon kanalı tarafından takip edildi ve naklen yayın için önemli miktarlarda ödemeler yapılarak görüntüler 18 ülkeye dağıtıldı. Video kayıtlarının da yapılabildiği ilk olimpiyat Roma oldu.

1964 Tokyo Olimpiyatında Olimpiyat tarihinde ilk kez Syncom3 Sateliti sayesinde kıtalar arası televizyon yayını gerçekleşti.

1972 Münih Olimpiyatının sadece Amerika yayın hakkı için ABC 7.5 milyon dolar ödedi. İronik olarak İsrail sporcularına yapılan terör saldırına kadar yayınlar seyirci çekmemişti. Saldırıdan sonra insanlar ekran başından kalkmadan bütün müsabakaları seyrettiler.

1976 Montreal Olimpiyatı için ABC 10 milyon dolar ödedi.  

1984 Los Angeles Olimpiyat Oyunları ilk kez özel sektör tarafından finanse edilen olimpiyat oldu.

Ocak 2000’de olimpiyatların ilk reklam filmi olan Celebrate Humanity New York’ta izletildi. Kampanyanın sesi olan Robin Williams “Olimpiyatlarda en sevdiğim anların pek çoğu Altın Madalya zeferleri değildi, sınırları, engelleri, dilleri aşan ve dünyanın dört bir yanındaki insanları birleştiren ilham verici insanlık anlarıydı” demişti. Celebrate Humanity kampanyası için yedi televizyon spotu, sekiz radyo spotu ve bir dizi basılı reklam hazırlandı.

https://www.youtube.com/watch?v=dbG4cGsfB6o

2000 Sydney Olimpiyatı süresince Avustralyalıların spora gösterdiği yoğun ilgi bütün dünyada oy birliği ile Sydney’in Olimpiyatı en iyi düzenleyen şehir ve seyircilerin en büyük ilgiyi gösterdiği organizasyon olarak anılmıştır. Birçok spor yorumcusu Sydney’i Olimpiyat ruhunun en iyi anlaşıldığı organizasyon olarak tanımlamıştır. Açılış merasimi, Sydney Olimpiyat Stadyumunda 110.000 kişinin takip ettiği ve televizyondan 3.7 milyar kişinin izlediği bir merasimle yapıldı.

2004 Atina Olimpiyatları tarihte ilk kez internet üzerinden naklen yayınlanan olimpiyat oldu.

2008 Pekin Olimpiyatı ilk olarak HD (High Definition) olarak yüksek çözünürlükte dünyaya yayınlanan olimpiyat oldu.

2012 Londra Olimpiyatına Acer, Atos, Coca-Cola, Dow, General Electric, McDonald’s, Omega SA, Panasonic, Procter & Gamble, Samsung ve VISA sponsor oldular ve IOC bu firmalardan 1.4 milyar Sterlin destek aldı.

1988 Seul Olimpiyatında NBC’nin 2000 kişilik teknik ve prodüksiyon ekibinin hamburger talebi sorun yaratmıştı. Hamburgerlerin içinde köpek ve yılan eti olduğu söylentisi dolaşmıştı. 12 yıl sonra 2000 Sydney Olimpiyatında yanlış beslenme ve yiyecek maddeleri konuları o kadar öne çıkmış ve abartılmıştı ki NBC ekibinin Amerikan normlarında kafein alabilmeleri için 7264 kilo Starbucks kahvesi götürülmüştü.

Amerikan ABC firması dört Yaz Olimpiyatı (1968 Mexico-1972 Münih-1976 Montreal-1984 Los Angeles) ve üç Kış Olimpiyatı (1976 Innsbruck-1980 Lake Placid-1984 Saraybosna) dünya çapında TV yayın hakkına sahipti.

IOC, 2016 Olimpiyatı için canlı yayın hakkını bir televizyon kanalına vermek yerine ülkelerle tek tek pazarlık ederek farklı yayıncılarla anlaşma yolunu tercih etti.

Kaynak: Olimpiyatlarda Kürek Kitabı 2014, Celal Gürsoy