PEST ANALİZİ

PEST analizi SWOT analizine benzeyen bir başka yöntemdir. Bunun da iş dünyasında yaygın kullanım alanı vardır.

PEST “Political, Economic, Social and Technological faktörler sözcüklerinin ilk harflerinden oluşan  bir kısaltmadır. Türkçesi ile politik-ekonomik-sosyal ve teknolojik faktörlerin analizi.

Bu PEST, en az SWOT veya GZFT (strong sides, weaknesses, opportunities, threats-güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar, tehditler) kadar belalıdır.  Kuruluşların çoğu kuvvetli yönlerini, zayıf taraflarını, önlerindeki fırsatları ve tehditleri belirlemekte pek de becerikli değilken bir de PEST analizi yapalım demek diğerinin üzerine tuz biber ekmek  gibi olur genellikle.

Yıllardır kuruluşların geleceğe dönük politikalar, stratejiler belirlemesi, bütçe planlamasının yapılması, maliyetlerin kontrol altına alınması vb için gerekli yöntemlerin uygulanması gerektiğini anlatır dururum. Konu buraya gelince yönetim kadrosundan gelen tepkilerden bazı örnekler: 

“Bütçe mi? Bizde olmaz ki bütçe! Müşteri siparişi ile çalışıyoruz. Biz sizin bildiğiniz diğer firmalar (hangileri ise onlar(!) artık) gibi değiliz”

“Aman hocam, baksana ortama bi. Ne stratejik planlaması?”

“Bizim ürün maliyetimiz bellidir, Muhasebe Müdürü versin hemen” ( El telefona uzanırken…)

“Nasıl politikalar yani? Herşeyimiz bellidir bizim!”

“Bizde kuruş para sızmaz, herşeyi bizzat kontrol ediyorum ben, her şey bu bilgisayarda var, hemen göstereyim size”

“Bu ülkede öyle 3-5 yıllık planları nasıl yapacaksın ki hocam? Bu günden yarına belli mi? Şimdi yabancılar çekse parasını bankalardan, ne olacak? Hangi stratejik plan yani? Biz XXX firması mıyız ki bununla baş edelim?

“Kim yapacak hocam o dediklerini, bunun için ayrı adam almak lazım. Nereden bulacağım onu bileni. Hadi bulduk diyelim, nasıl güvenecez, nasıl öğrenecek bunca işi…”

“Bunlar kitaplarda güzel de, ben de inanırım yani yanlış anlamayın..Sahi bunları uygulayan var mı gerçekten, ama gerçekten yani?”

“Kim bunun uzmanı? Var mı bu ülkede bunun uzmanı?”

Hem kel hem fodul olanlar da vardır. Acilen çağırılırsın görüşmeye ( “Bizim yönetim problemlerimiz var, bunları düzeltmek istiyoruz artık, bi’ gelseniz bi’ zahmet..bu gün olursa çok seviniriz…”). Saatlerce dinleyip durum özetini aldıktan sonra  fazla korkutmadan genel esaslardan bahsetmeye başlayınca şöyle derler:

“Hocam bunlar da ekmek kapısı tabii, siz de haklısınız! Ama bizde olmaz” 

Tabii, hepsi böyle olmaz tepkilerin…de…iş bir şekilde başladıktan sizi çağıran o yönetimin bizzat kendisinin önünüze bir duvar gibi dikildiğini de mutlaka görürsünüz; ben bunun istisnasını görmedim. Zordur değişmek.

PEST sözcüğü  İngilizcede   “zararlı haşarat veya böcek” anlamına gelir. Pest zirai ürünlere zarar verir, gıda üretilen veya depolanan alanlarda da bulunur ve misyonunu gerçekleştirerek onlara da zarar verir, bozar, yenmez veya kullanılamaz duruma getirir. Bunun önüne geçmek için haşaratla mücadele pestisitlerle yapılır.

Ancak, hangi pestisitin nerelerde nasıl  kullanılacağına da karar vermek gerekir: haşaratın tipine uygun pestisitin, uygun miktarlarda, uygun yöntemlerle kullanılmalıdır ki ki hem haşaratlardan kurtulalım, hem doğal dengeyi bozmayalım, hem de zehirlenmeyelim. Kısacası bir PEST analizi yapılması gereklidir diyebiliriz! Kaynaklarımızı uygun kullanmalıyız, doğaya zarar vermemeliyiz, ilgili tarafları tatmin etmeliyiz.  Burada ilgili tarafların neler olabileceğini dikkatle düşünmekte yarar var. (Haşaratın doğanın ayrılmaz bir parçası olduğunu unutmayalım!)

Gel gelelim, bizim SWOT’un (GZFT) kardeşi olan “PEST” in börtü böcekle bir alakası olduğu söylenemez. PEST Analizi , bir kuruluşu etkileyen Politik faktörler, Ekonomik faktörler, Sosyal Faktörler ve Teknolojik faktörlerin incelenmesi, harekete geçilecek alanların belirlenmesi için yapılan bir çalışmadır. Görüldüğü gibi, prensip olarak pestisit kullanımından pek de bir farkı yok, ancak detaylar ve boyutlar çok farklı! PEST analizindeki “politik faktörler”  ilk akla gelebilecek olan  eş anlamlı “siyaset” sözcüğünün anlamı  ile kısıtlı değildir asla. Nihayetinde, bir kuruluşun  varolduğu çevredeki pozisyonunu,  ilerlediği yönü,  ve iç dinamiklerini, etkilenebileceği dış faktörleri dikkate alarak belirleme çalışmasıdır PEST analizi.

PEST analizi, SWOT analizinin sağlıklı yapılması için gerek duyulan bir çeşit çevre analizidir. İçinde yüzdüğünüz denizi bilmezseniz ya köpek balıklarına yem olursunuz, ya ayağınıza deniz kestanesi batar, ….ya da boğulur gidersiniz! 

SWOT analizi, veya PEST analizi yapmak şart mıdır? Hayır değildir. İsterseniz banyonuza sofrayı kurup yemek yiyebilirsiniz, gene karnınız doyar. Yatakta çekirdek çitleyip kabuklarını oraya buraya atmanızı engelleyen yok, sonra toplayabilirsiniz nasılsa…